با پیشرفت تکنولوژی بحث ها و اختراعات درمورد هوش مصنوعی روز به روز در حال گسترش اند اما آیا این اختراعات ممکن است روزی باعث صدمه به انسان شود؟ این نوشته جالب درمورد هوش مصنوعی را از دست ندهید.
از آنجا که خود هوش را نمیتوانیم به درستی تعریف کنیم، امکان تعریف دقیق هوش مصنوعی هم وجود ندارد. بهطور کلی اصطلاح هوش مصنوعی برای تشریح کردن سیستمهایی به کار میرود که هدف آنها استفاده از ماشینها برای تقلید و شبیهسازی هوش انسانی و رفتارهای مرتبط با آن است. این هدف گاه ممکن است با استفاده از الگوریتمهای ساده و الگوهای از پیش تعیین شده محقق شود، ولی گاهی هم نیاز به الگوریتمهای فوقالعاده پیچیده دارد.
با توجه به اینکه تکنولوژی و هوش مصنوعی کمک زیادی برای انسان کرده است اما برخی هوش مصنوعی را به عنوان تهدیدی برای جامعهی جهانی تلقی میکنند.
تاریخچه هوش مصنوعی به حدود دهه ۵۰ میلادی برمیگردد که دانشگاه دارتموث یک پروژهی تحقیقات تابستانی را به هوش مصنوعی اختصاص داد.
و قبل تر از آن آلن نیوئل و آلن تورینگ پدر علم کامپیوتر و تعدادی از دانشمندان نظریه هایی راجب هوش مصنوعی ارائه داده بودند که در آینده مطالبی در این مورد منتشر خواهم کرد.
با این حال مقولهی هوش مصنوعی تا پیش از معرفی شدن سوپرکامپیوتر «دیپ بلو» (Deep Blue) توسط کمپانی IBM هنوز توجه جهانیان را به خود جلب نکرده بود. این سوپرکامپیوتر اولین ماشینی بود که توانست قهرمان شطرنج جهان «گری کاسپارف» (Garry Kasparov) را در مسابقهای که در سال ۱۹۹۶ میلادی برگزار شد شکست دهد.
این مورد یکی از نمونه های کاربرد هوش مصنوعی برای کاربران عادی است که شاید خیلی از ما با آن آشنا نباشیم. اگر از گوشی های اندرویدی استفاده می کنید احتمالا با اپلیکیشن اختصاصی گوگل برای مرور تصاویر یعنی Google Photos آشنا هستید. شاید این برنامه به جذابیت نرم افزارهای اختصاصی مرور تصاویر نباشد اما بد نیست بدانید این اپلیکیشن برای سازماندهی و مرتب سازی تصاویر از شبکه های عصبی استفاده می کند. برای مثال اگر تحت وب وارد حساب کاربری خود شوید می توانید با تایپ کردن کلمه Tree از گوگل بخواهید در بین عکس های شما مواردی را که در آنها درخت وجود دارد نشان دهد. حتی اگر شما به صورت دستی برچسب های تشخیص را روی عکس هایتان فعال نکرده باشید هم هوش مصنوعی Google Photos می تواند تشخیص دهد درخت در کدام عکس ها وجود دارد و تنها همان موارد را برای شما فیلتر کند. در نتیجه اگر قصد دارید سر و سامانی به گالری عکسهایتان بدهید می توانید آنها را به فضای ابری گوگل منتقل کرده و سپس به کمک هوش مصنوعی طبقه بندی های مشخصی را برای آنها ایجاد کنید.
روبات هایی را هم می بینیم که به کمک هوش مصنوعی، به یک همراه همیشگی در خانه ها تبدیل می شوند. یک نمونه از این روبات ها “زنبو” است که توسط ایسوس ساخته شده و اخیرا در کنفرانس CES نیز به نمایش در آمده بود. زنبو که قرار است به زودی روانه بازار شود با استفاده از هوش مصنوعی رفتار و فعالیت های کودکان را تحت نظر قرار می دهد و تلاش می کند با ارائه محتوای مناسب به آموزش آنها بپردازد. در پیش نمایش های منتشر شده توسط ایسوس، حتی زنبو می تواند کودکان را به خواندن متن، یا خوابیدن در ساعت های مشخص تشویق کند و برای انجام این کار برای آنها داستان بخواند یا جایزه ای در نظر بگیرد.
شرکت هایی مانند Nest در حال کار بر روی ساخت دوربین های نظارتی هوشمندی هستند که بتوانند با دیدن صحنه روبروی خود، تشخیص دهند دقیقا چه اتفاقی در حال وقوع است و برای مثال به پلیس دقیقا گزارش کنند که شخصی با لباس زرد رنگ و قد تقریبی ۱.۷ متر از درب سمت راست خانه با استفاده از یک ابزار وارد منزل شده است. همچنین قفل های هوشمندی نیز طراحی شده اند که به تکنولوژی تشخیص چهره مجهز بوده و تنها به روی افراد مشخص باز می شوند.
هوش مصنوعی می تواند نقش بسیار اساسی در حوزه سلامت ایفا کند. چند سالی است که استفاده از ربات های هوش مصنوعی در عمل های جراحی رواج یافته است. علاوه بر آن از هوش مصنوعی برای اتوماسیون کردن نوبت دهی، برنامه دهی به بیماران، کمک به نسخه نویسی پزشکان، تحقیقات پزشکی و درمانی و… استفاده می شود. هم چنین هوش مصنوعی می تواند در قالب دستیار های هوشمند سلامتی به افراد توصیه های پزشکی و سلامتی ارائه دهد و با نظارت بر وضعیت سلامتی آن ها زمان های مراجعه به دکتر و… را برای افراد برنامه ریزی نماید.
برنامه های متعددی برای مسیر یابی خودکار و بهینه را میبینیم که در مدت زمان کمی بهینه ترین مسیر برای رسیدن به هدف را به ما نشان میدهد و دیگر نیازی به کار های سخت و زمان بری مثل استفاده از نقشه های بزرگ یا پرسش از دیگران نیست.
از نظر عدهای پیشرفت هوش مصنوعی میتواند باعث خودسر شدن آن و عدم فرمانبرداری از انسان شود، از آنجایی که هوش مصنوعی میتواند بیاموزد و تصمیمگیری کند شاید بتواند در آینده به یک نیروی افسار گسیخته تبدیل شده و دیگر از انسانها نیز فرمانبرداری نداشتهباشد, اما این مسئله تا چه اندازه قابل تحقق یافتن است و چه زمانی ممکن است به وقوع بپیوندد؟
در حال حاضر تجهیزات مکانیکی وجود دارند که میتوانند تقریبا تمامی کارهای فیزیکی انسان را انجام دهند و حتی در محیطهایی که بشر قادر به فعالیت در آنها نیست، کار کنند؛ با این وجود، برخی میگویند که ویژگیهایی مانند خلاقیت، خودآگاهی، هوشیاری، احساسات و مواردی از این قبیل مرز بین ما و رباتها را میسازند و هیچ دستگاهی نمیتواند به صورت صددرصدی جایگزین ما شود. با این تفاسیر اگر دانشمندان موفق به ساختن رباتی شوند که علاوه بر رانندگی، میتواند آشپزی کند، کارهای مختلف داخل خانه را انجام دهد، در محیطهای خطرناکی مانند سیاره مریخ به کاوش بپردازد، در میدان نبرد به جای انسان یا حتی در مقابل انسان بجنگد و در حوزههای گستردهتری از کارهای فیزیکی، جایگزین انسان شود، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
بحث خطرات هوش مصنوعی در چند سال گذشته بسیار داغ بوده موسسه رند با توجه به پیشرفتهای چشمگیر AI برآورد کرده که تا چند دهه آینده احتمال عملی شدن سناریوهای مختلفی با دخالت این فناوری وجود دارد و به همین دلیل خطر بروز جنگ اتمی بین ابرقدرتها باید جدی گرفته شود. یکی از این سناریوها رقابت خطرناک بین قدرتهاست که در صورت عقب افتادن یک کشور از پیشرفتهای سایر کشورها، ممکن است باعث شود که کشور مورد نظر در تلاش برای رسیدن به توازن قدرت اقدامات خطرناکی را در جهت توسعه دانش هوش مصنوعی خود انجام دهد و این کار احتمال خارج شدن فناوری از کنترل را بالا میبرد.
به طور کلی کارشناسان معتقدند که با سبقت گرفتن هوش مصنوعی از تواناییهای انسان، احتمال از کنترل خارج شدن AI وجود دارد و اگر ابر هوش ساختهشده هدف خاصی را برای خودش تعیین کند، ممکن است برای رسیدن به این هدف از روشها و تکنیکهایی استفاده کند که موردقبول ما نیست. به عنوان مثال، تصور کنیم که دیکتاتوری هوش مصنوعی متوقف کردن آسیبهای زیستمحیطی را هدف خود قرار دهد و برای رسیدن به خواستهاش تنها راه ممکن را نابودی نسل بشر بداند؛ در این حال اگر AI موردنظر قادر به از بین بردن انسانها باشد، دیگر هیچچیز جلودارش نخواهد بود.